DEM ‎‏ یا مدل رقومی ارتفاع چیست و چه کاربردی دارد ؟

فایل های DEM یا مدل رقومی ارتفاع ‏ ( Digital elevation model ) در اصل مدلهای سه بعدی (3D) با ویژگی های خاص و بسیار پرکاربرد در GIS هستند. مشهور ترین مدل های ارتفاعی توسط سازمان زمین شناسی آمریکا ‏‎(USGS) ‎‏ ساخته شده اند . این مدل های سه بعدی از تایل های مربع شکلی ساخته شده که به صورت شطرنجی ‏در کنار هم قرار گرفته اند . یکی از خصوصیات مهم این نوع فرمتها این است که در یک فایل نقشه ‏DEM‏ سه ویژگی مهم به ازای هرتایل ( بخش مربعی شکل ) تعیین شده است این ویژگی ها عبارتند از : حداقل و حداکثر ارتفاع ، شیب و جهت . از این رو این نوع فرمت ، کاربرد های ‏فراوانی در علوم و صنایع مختلف پیدا کرده است . به عنوان مثال در صنایعی مانند راهسازی ، شهر سازی ، خطوط انتقال ‏نیرو ، کشاورزی ، جنگل ها و مراتع و ... ( که مقادیرارتفاع ، شیب و نیز جهت و زاویه تابش خورشید نقش مهمی در بهره ‏وری و هزینه ها دارند ) بسیار پرکاربرد و حیاتی هستند . ‏
لازم به ذکر است به دلیل حجم بالای این نوع فایل ها ، انتخاب و استفاده از آنها متناسب با کاربرد و اندازه تایل ها صورت ‏می گیرد . به عنوان مثال درپژوهش هایی که اندازه ناحیه مورد بررسی در حد قسمتهایی از یک شهریا روستا با کاربرد ‏مدیریت و شهرسازی باشد نیازبه نقشه های دقیق با تایل های 5*5 یا 10*10 میباشد و زمانی که نا حیه مورد نظر در حد ‏یک بخش یا استان باشد نقشه هایی با دقت پایین تر با تایل های 30*30 و در نواحی با وسعت بیشتر نقشه هایی با تایل های ‏‏90*90 یا بزرگتر مورد استفاده قرار میگیرند .‏
در زیر لینک دانلود رایگان 3 نوع از فایل های ‏DEM ‎‏ با ابعاد مختلف به اضافه راهنمای تصویری دانلود واستفاده از آنها ‏قرار داده شده است . ‏

در صورتیکه به مدل سه بعدی منطقه ای نیاز دارید می توانید از طریق راهنمای زیر آنرا به صورت رایگان بدست آورید:

روش اول دانلود مدل سه بعدی با ابعاد سلول 30 متر

 این مدل ارتفاعی توسط سنجنده ALOS ژاپن تولید شده که داده های آن بین سال های 2015 الی 2020 گردآوری شده است. 

ابتدا بر روی لینک زیر کلیک کنید 

www.eorc.jaxa.jp/ALOS

در صورت نداشتن اکانت کاربری ، با وارد کردن ایمیل و تایید آن ، وارد سایت شوید. 

بر روی منطقه ای که می خواهید اطلاعات آن را دانلود کنید، کلیک کنید ، نقشه ایندکس در ابعاد 1 درجه جغرافیایی ظاهر می شود. با کلیک بر روی منطقه دلخواه آنرا دانلود نمایید.

روش دوم دانلود نقشه ‏DEM‏ با سایز 30 متر

1- ابتدا روی لینک زیر کلیک کرده و وارد سایت شوید . سپس طبق تصویر روی Earth Data کلیک کنید 

https://search.earthdata.nasa.gov/search

2- روی منوی Data کلیک کرده و  Earth Data Search را نتخاب کنید 

3- برای اینکه امکان دانلود از سایت ایجاد شود نیاز است که با حساب کاربری خود وارد شوید. اگر هم حساب کاربری ندارید بعد از انتخاب گزینه Login کلید Registar را زده و مشخصات خود را وارد کرده و عضو شوید .

 4-  پس از ورود با نام کاربری خود ، ‏منطقه مورد نظر را یافته و روی آن زوم کنید (کلید اسکرول موس یا +,Ctrl)
حالا می توانید از ابزارهای نقطه ، پلی گن و یا باکس درمنوی بالای صفحه برای انتخاب منطقه مورد نظر نیز استفاده کنید 
در عین حال امکان استفاده از فایل ورودی و یا ورود مختصات به صورت دستی هم وجود دارد .  
* به دلیل تشابه فرآیند انتخاب منطقه در مطالب مشابه ( آموزش دانلود Dem 12 m, dem 90 m ) ، در این مطلب از طریق ShapFile مراحل را پیش می بریم . امکان استفاده از فایل های xml , kml , kmz  نیز وجود دارد .

5- فایل ورودی مورد نظر را را طبق تصویر انتخاب می کنیم .
* لازم است فایل به صورت زیپ شده (ZIP) آپلود شود .

6- سپس نوع تصویر ماهواره ای را نیز از بین گزینهای ارائه شده در منوی جدید پایین صفحه انتخاب می کنیم (Aster ) 

‏7-‏ منطقه مورد نظر ما ( به طور مثال : شهر کاشان ) شامل 6 تصویر می باشد . فایل های تصاویر در منوی پایین صفحه نمایش داده می شوند . 

8- فایل های منطقه مورد نظر را تک تک قابل دانلود می کنیم . 
* بازه زمانی که تصاویر گرفته شده اند نیز قابل تغییر می باشد . در این نمونه آخرین تصاویر مربوط به 2013 تا 2014 می باشند .

9 - فایل ورودی ShapeFile را در محیط ArcMap باز کرده و  فایلهای  DEM 30 متری پس از Unzip کردن به نقشه اضافه می کنیم تا مطمئن شویم که درست دانلود شده و در جای خود قرار می گیرند . 

مطالب مرتبط :

مدل سه بعدی ارتفاعی دوازده متری Aster 12 m DEM (ویرایش جدید)

مدل سه بعدی ارتفاعی دوازده متری Aster 12 m DEM

مدل سه بعدی ارتفاعی سی متری Aster 30 m DEM

مدل سه بعدی ارتفاعی نود متری Aster 90 m DEM

باز کردن فایل های XML , KML , KMZ و تبدیل آنها به فایل های قابل استفاده در ArcMap

ادغام کردن و یکی کردن تصاویر رستری Mosaic To New Raster

برش تصاویر رستری با Extract by Mask

مقایسه رستر و وکتور ( Raster vs Vector )

سرفصل دوره ArcGIS 2

سرفصل دوره ArcGIS 3

دوره ArcGIS 2 جهت آموزش ساخت و استفاده و نمایش مدل های سه بعدی

دوره ArcGIS 3 : مدل سازی رستری جهت مکان یابی به روش های وزنی و رتبه و نیز تعیین مسیر راه یا شبکه آب ، گاز یا برق به روش هزینه ای